Verhalen uit de praktijk
CASUS
Hans wordt meermalen gefixeerd en ingesloten zonder het doorlopen van het stappenplan. Hans en zijn wettelijk vertegenwoordiger kaarten dit keer op keer aan bij de zorgaanbieder gedurende een periode van meer dan een jaar. Ze doorlopen daarna een interne klachtenprocedure zonder resultaat. De CVP Wzd wordt ingeschakeld die met zijn signalerende rol de rechtspositie van de cliënt kan beschermen. Op het signaal wordt nu uiteindelijk wel adequaat gereageerd: het verzet van Hans wordt serieus genomen en onderzocht, zodat aan formele vormvereisten voldaan kan worden. Ook wordt de interne Wzd-implementatie onder de loep genomen om toekomstig leed te voorkomen.
INTERVIEW ZORGAANBIEDER
MARTIN SCHOOLMEESTER
Martin Schoolmeester is sinds enkele jaren bestuurder van Stichting de Okkernoot. Dit is een kleinschalige zelfstandige persoonsgerichte woonvoorziening voor mensen met een verstandelijke beperking, gesitueerd in het dorp Schoondijke. Martin is enthousiast en positief over de Wet zorg en dwang. De Okkernoot heeft de Wzd dan ook omarmd.
In de gehandicaptenzorg is veel verborgen dwang aanwezig. Cliënten doen uit plichtstrouw veel van wat er van hen wordt gevraagd, aldus Martin. ‘De Wzd geeft vrijheden en regie aan de cliënten terug. Als organisatie gaan we samen met familie en cliënten in dialoog en gebruiken de wet als middel’. Martin gunt de cliënten een emancipatieslag. ‘De Wzd zet de bewoner in zijn recht.’
SLECHT SLAPEN DOOR MOBIELE TELEFOON?
Als voorbeeld vertelt Martin over een bewoner die ‘s nacht veel op zijn mobiele telefoon zit. De bewoner slaapt slecht. ‘Voorheen zou de begeleiding de bewoner ’s avonds vragen zijn mobiel in te leveren. Er moet tenslotte goed geslapen worden en de aanname was dat het slechte slapen door de mobiel wordt veroorzaakt. Bewoner zou de telefoon vast ook inleveren, zonder verzet. Met de Wzd als leidraad is de begeleiding onderzoekend aan de slag gegaan. Het blijkt dat het slechte slapen niets met de telefoon van doen heeft, maar andersom. De bewoner pakt de telefoon, omdat hij slecht slaapt.’
DE WZD ALS LEIDRAAD BIJ ZORGPLANBESPREKINGEN
‘Hoe zou ik dit vinden, als ik hier zou wonen?’ Met deze insteek kijkt Martin naar organisatieonderdelen van de Stichting de Okkernoot en gaat het gesprek aan met begeleiders en familie. ‘De gehandicaptenzorg is van oudsher gericht op het bieden van een beschermende omgeving. Natuurlijk moeten cliënten niet vallen, maar zelf heb ik het meest geleerd van mijn grootste fouten.’ Het eerlijke gesprek aangaan met begeleiders en familie over hospitalisatie en te veel willen overnemen uit bescherming, is best ingewikkeld. Daarom gebruikt men bij de Okkernoot bij elk zorgplanbespreking de Wzd als leidraad. Zo blijft iedereen aannames checken langs de meetlat van de Wzd en wordt de wet geen papieren tijger.
PERSOONSGERICHT KIJKEN
Martin: ’In de kern wil iedereen autonomie ervaren. Dat kan door zo zelfredzaam mogelijk te zijn. De ene bewoner doet samen met een begeleider zijn eigen was, de ander drukt alleen op de knop en weer een andere bewoner bedient de wasmachine zelfstandig. Belangrijk is dat er bij elke bewoner persoonsgericht gekeken wordt.’
OMARM DE WET
De posters met daarop de foto en contactgegevens van de cliëntenvertrouwenspersoon Wzd, zijn door de hele stichting goed zichtbaar. ‘Heel bewust’, zegt Martin Schoolmeester, ‘de CVP Wzd moet door iedereen te benaderen zijn. Juist buiten ons om moeten cliënten met de CVP Wzd contact op kunnen nemen’. Hij omschrijft hoe waardevol het voor mensen is om buiten begeleiding of familie met een vertrouwenspersoon te kunnen praten. Tenslotte geeft de bestuurder van Stichting de Okkernoot nog aan: ‘Met ons allen moeten we dit willen! Omarm die wet!’
CASUS
Bij een groepsbezoek op een PG-afdeling wordt de CVP Wzd aangesproken door een cliënte met dementie. Zij wil dat haar man vaker op bezoek mag komen. Haar echtgenoot blijkt echter een bezoekbeperking te hebben gekregen wegens onveiligheid voor mevrouw en medecliënten. De cliënte is het er niet mee eens.
Haar dochter is het wel eens met de beperking. De cliënt dient, met ondersteuning van de CVP Wzd een klacht in bij de externe klachtencommissie Wzd. De zorgaanbieder verzet zich hiertegen omdat de cliënt wilsonbekwaam ter zake is. De commissie spreekt uit dat wilsonbekwame cliënten ook mogen klagen. Uiteindelijk heft de zorgaanbieder de beperking op.